Clay feet

I walk

on red soil

and clay feet

my pace 

as steady 

as the sun's drum

I don't join

the black men

around the fire

they've been sitting

there forever

I don't go

off track

no path has been

painted here

by presence before

the tunnel in which

I am falling

is not gonna hurt

it is leading me

to the burning heart

of mother Earth

De taal van het zaad

Monsanto speech vs Vandana Shiva

Zoals elk zichzelf respecterend totalitair systeem heeft de biotechindustrie haar eigen taal ontwikkeld. Die is ingewikkeld en schept afstand, zodat mensen afhaken, niet meer beseffen dat het over hun dagelijks leven gaat. Activiste Vandana Shiva ontkleedde in haar lezing over de toekomst van ons voedsel in het overvolle NTGent op dinsdagavond met humor en helderheid de Monsanto speech. Om een levende taal in de plaats te planten.

De taal van de bioindustrie, zo toonde Shiva aan, is koud en maakt dood. In het verhaal van patenten hebben multinationals als Monsanto het slim over “intellectuele eigendom” of “plantproducerend materiaal”. Je moet al behoorlijk uitgeslapen zijn om te beseffen dat ze het over zaad hebben. “Zaad”, zo schudt Shiva ons weer wakker, “dat levende materie is, dus geen product dat patenteerbaar is, of een grondstof”.

Mais als metafoor

Shiva koppelt zaad aan leven, liefde, vrijheid, overvloed en diversiteit. “De diversiteit van het zaad is de taal van het leven”, stelt ze. Geen zaad dat ooit zo divers was als dat van de mais. In Latijns-Amerika, de wieg van de mais, is het gewas in het bewustzijn zo verbonden met het leven zelf dat in het scheppingssverhaal van de Maya’s verteld wordt hoe de mens van maïs gemaakt is. Intussen bestaat in Mexico nog een vijfde van de maissoorten die in 1930 gekend waren.

Toen Shiva op haar reis door Vlaanderen onze maisakkers zag, schrok ze van het toonbeeld van monocultuur. “Een gezonde maisakker heeft planten van verschillende hoogtes, de kolven groeien niet alleen bovenaan, maar ook onderaan en in het midden aan de plant. Mais wordt van oudsher in combinatie met andere planten geteeld. Vooral de zogenaamde drie gezusters zijn heel bekend; bonen klimmen op de mais terwijl pompoenen de bodem bedekken. De drie planten geven elkaar alles wat ze nodig hebben.”

In een ander maisverhaal vertelt Shiva over een GGO-veld waarop alle bladeren omhoog wijzen. Wanneer ze vraagt waarom dit zo gekweekt is, krijgt ze te horen dat het gaat om zoveel mogelijk fotosynthese te hebben. “Alsof de zon en de bladeren niet kunnen spreken met elkaar, alsof er niet zoiets is als een buiging van de zonnestralen.”  Rechtlijnige mais als metafoor voor lineair denken.

Vrijheid

De diversiteit van het leven vergroten hangt volgens Shiva samen met het verdedigen van vrijheid. “De vrijheid van de natuur om te evolueren in diversiteit, de vrijheid van de boeren om zaden te ruilen, de vrijheid van de consument te weten waar eten vandaan komt.” Dat laatste valt in simpele woorden na te vragen waar je het koopt of krijgt. Kweek je zelf, dan kan je nog altijd terugvallen op die aloude oertaal en praten met je zaden en plantjes.   

Hidden trees

for the Tawny Owls

Where the wind keeps
the trees hidden
in the grasses
and the people walk
the thick lines
of the horizons
in their eyes
you'll sing
the seal song,
forget the festivals
and wrap the blanket
of your solid soul around
your softened body

No people staring at you,
I promise
No language but
bird language
third eye contact
clouds' rain rumours

No real people dying
in real gutters
Hardly people really

Tides not times
to play with.

Lost and found

I've walked
I've been at the losts
I've been at the founds
The taste of cold coffee
is as familiar to my tongue
as that of sparkling wine
The ugly smell of old sweat
in my backpack
a sweet companion
on the road
to unplanned encounters
in unknown though
fluently spoken languages
laughing out loud and childlessly
exiting rattling to-do-lists
which steal your friends,
your sleep, and your capacity
to go into the woods,
light a fire and read
the book of its flames -
there are phoenixes out there
who guide your delays,
your missed connections
- making you feel zen
and murderous -
your endless journeys
only to arrive
at the next
there is as much meaning
in the tracks of the railroad
as in the tracks
of the buzzard
the top fell of its mountain
the knowing has arrived

Vlaanderen

Ik groet u, Vlaanderen

uw kubistische koterijen,

uw timiditeit,

uw frauderen zonder franje,

uw maisakkers,

vol verschraalde zompigheid,

uw was,

wapperend of wegrottend

op uw erven,

kleren zonder gekromde lijven,

uw coureurs,

uw kasseien,

uw glooiingen,

uw eigendommen,

uw talent voor taal,

knotwilgen,

uw ochtendspits,

uw kotstudenten,

uw schoon madammen,

uw goesting,

uw vlaamsgeblokte alliantie,

uw grijze groezeligheid,

uw zachte g,

die hier en daar h wordt,

uw bange volk

-wee waal moslim of vrijbuiter-

dat veilig belegt op

banken en boterhammen,

dat berekend op de Lotto speelt

terwijl het nog wat pinken in de lucht steekt

aan de toog,

dat weet dat ge op één been

niet kunt staan,

dat omvalt van bravigheid en koffietafels,

van diepgang en de nieuwste griepepidemie,

wat als ik u nu eens van uw bakstenen beroof?

 

Voor de dooi

Foto's Marit Kaemingk

Bloesems

Man: [in het Aantweirps]
Ge zijt zo stillekes,
zijt ge niet alleen misschien?
[op fluistertoon]
Zijt ge niet alleen?
Ik wilde u gewoon een ochtendknuffel geven.
Ik heb bloesems in mijne kop.
Bloesems ja.

Tranche de vie. Niet afgeluisterd. Wel gehoord.

Verwarrend woordenboek

Vorige week door een toevallige vondst op mijn oude kinderkamer herinnerd aan de intrede van woordenboeken in mijn leven. Ineens kwamen ook weer de gevoelens van teleurstelling en frustratie naar boven van dat eerste gesnuffel en geblader in zo’n woordenboek. Dat was niet zozeer verklarend, maar verwarrend. Vage omslachtige omschrijvingen hielden me blijvend in het ongewisse over de inhoud van die paar letters in een ongekende combinatie. Vaak leek alsof er een duiveltje in het boek zat dat er plezier in schepte me vruchteloos heen en weer te sturen. Bij een dergelijke ‘zie ook’-verwijzing flakkerde de hoop op als wimpels in de wind. Des te zwaarder was het gevoel toen ik bij het woord waar ik heen gestuurd was, werd teruggestuurd naar hetgene waar ik net vandaan kwam. Het woord bleef een lege doos, het woordenboek een mysterie.  

De vondst die ik deed, bestond uit het woordenboek dat deze heimelijke staat doorbrak. Van Dale Junior Woordenboek Nederlands. Ik sla het open en lees croissant (spreek je uit als: krwassant) (de croissant – twee croissants)Een croissant is een luchtig broodje van bladerdeeg. Croissants hebben de vorm van een halve maan. Dat noem ik verklarend. Ik zie het precies voor me! Om het verhelderend effect optimaal te maken, is er zelfs een prentje bij gezet.

Even, zoals vroeger, maar met minder gegniffel, naar seks gebladerd. Dat woord, omgeven door taboe, wat ik toen met veel durf stiekem ging omsluieren om vervolgens genadeloos tegen de non-verklaring seksuele gemeenschap aan te knallen. Opnieuw is de juniorversie verlichtend; als mensen seks met elkaar hebben, vrijen ze met elkaar. (Interessant genoeg gaat het bij de juniordefinitie van vrijen enkel over strelen en kussen zodat de eigenlijke geslachtsgemeenschap aan het eind van het verhaal uit de seks is gehaald. Ik wijt het aan de leeftijd van de doelgroep van het boek. Ik word tenminste niet terug naar start gestuurd.)

Wat ik wilde zeggen: laten we die verwarrende woordenboektaal afschaffen en enkel nog woordenboeken maken waarin woorden worden verklaard zoals je ze aan een kind zou uitleggen. Dat zou onze taalkundige levenskwaliteit aanzienlijk verhogen.