Je staat er niet bij stil voor je tweewielt in zowel België als Nederland, maar er bestaat wel degelijk zoiets als een fietscultuur. Het is zoals de rijstijl van Belgen in de wagen versus die van Italianen in de wagen, maar subtieler.
Een eerste belangrijke verschil zit hem in het remmen. Wij Belgen rijden rond met een velgrem. Veel gepruts aan afgesleten rubberen blokjes en geknapte remkabels gegarandeerd. In Nederland zweren ze bij de terugtraprem. Die is beter bestand tegen slecht weer en laat je met een simpele beweging van je benen – toch al aan het werk – tot stilstand komen. Nadeel is dat je bij een afdaling minder remkracht hebt en niet kan gaan freewheelen met je benen. (Voordeel daarvan is dan weer dat de afdalingen is Nederland zoals bekend erg beperkt zijn.) Ik heb wel een keer gehoord dat zo’n terugtraprem er soms wordt afgehaald voor kinderen die leren fietsen. Dat lijkt me dan wel weer erg onhandig op het moment dat zo’n kind het pedalen peddelen te pakken heeft en niet meer te stoppen is.
Een tweede fundamenteel onderscheid berust op achterop de fiets zitten. Niet alleen is deze praktijk in België illegaal en in Nederland niet, maar wordt ze ook op een heel andere manier ten uitvoer gebracht. Wij Belgen laten ons vervoeren in ruiterzit, het bagagerek als zadel van het stalen ros robuust tussen onze benen gevleid. Nederlanders laten zich vervoeren als een dame, beide benen langs een kant van de fiets. Bovendien nemen zij plaats met een aanloopje. Zij wachten tot de bestuurder aanzet, rennen een paar passen en nemen geruisloos het passagierszitje in – iets wat mij tot op vandaag niet lukt in stijl. Evenwichtskunstenaars, zich niet altijd bewust van het gevaar dat hun knieën loopt om onderweg ergens tegen aan te knallen.
De Belgische fietscultuur in Nederland proberen toepassen kan nare gevolgen hebben. Zo kwam ik een keer bij een Nederlands kruispunt aangesjeesd en moest nodig in de remmen. In een overlevingsreflex maakte ik een knijpbeweging met mijn vingers ter hoogte van mijn stuur…en ging keihard door aangezien mijn terugtraprem zich van geen kwaad bewust was.
Eergisteren zag ik in hartje Amsterdam nog een ongeschoolde fietstoerist in ruiterzit achterop voorbijkomen. Hij hing krampachtig op het achterste puntje van het bagagerek en steunde zo goed en zo kwaad hij kon op zijn uitgestrekte armen voor zich op het rekje, kwestie van zijn edele delen op zijn minst voor het ergste te behoeden. Een paar meter verder stopte de bestuurder om hem vervolgens verder te vervoeren in Nederlandse houding door de Nederlandse straten.
Soms doe je beter rustig aan met culturele uitwisseling.
