Monsanto speech vs Vandana Shiva
Zoals elk zichzelf
respecterend totalitair systeem heeft de biotechindustrie haar eigen taal
ontwikkeld. Die is ingewikkeld en schept afstand, zodat mensen afhaken, niet
meer beseffen dat het over hun dagelijks leven gaat. Activiste Vandana Shiva ontkleedde
in haar lezing over de toekomst van ons voedsel in het overvolle NTGent op
dinsdagavond met humor en helderheid de Monsanto speech. Om een levende taal in
de plaats te planten.
De taal van de bioindustrie, zo toonde Shiva aan, is koud en
maakt dood. In het verhaal van patenten hebben multinationals als Monsanto het
slim over “intellectuele eigendom” of “plantproducerend materiaal”. Je moet al
behoorlijk uitgeslapen zijn om te beseffen dat ze het over zaad hebben. “Zaad”,
zo schudt Shiva ons weer wakker, “dat levende materie is, dus geen product dat
patenteerbaar is, of een grondstof”.
Mais als metafoor
Shiva koppelt zaad aan leven, liefde, vrijheid, overvloed en
diversiteit. “De diversiteit van het zaad is de taal van het leven”, stelt ze.
Geen zaad dat ooit zo divers was als dat van de mais. In Latijns-Amerika, de
wieg van de mais, is het gewas in het bewustzijn zo verbonden met het leven zelf
dat in het scheppingssverhaal van de Maya’s verteld wordt hoe de mens van maïs gemaakt
is. Intussen bestaat in Mexico nog een vijfde van de maissoorten die in 1930
gekend waren.
Toen Shiva op haar reis door Vlaanderen onze maisakkers zag,
schrok ze van het toonbeeld van monocultuur. “Een gezonde maisakker heeft
planten van verschillende hoogtes, de kolven groeien niet alleen bovenaan, maar
ook onderaan en in het midden aan de plant. Mais wordt van oudsher in combinatie
met andere planten geteeld. Vooral de zogenaamde drie gezusters zijn heel
bekend; bonen klimmen op de mais terwijl pompoenen de bodem bedekken. De drie
planten geven elkaar alles wat ze nodig hebben.”
In een ander maisverhaal vertelt Shiva over een GGO-veld
waarop alle bladeren omhoog wijzen. Wanneer ze vraagt waarom dit zo gekweekt is,
krijgt ze te horen dat het gaat om zoveel mogelijk fotosynthese te hebben. “Alsof
de zon en de bladeren niet kunnen spreken met elkaar, alsof er niet zoiets is
als een buiging van de zonnestralen.” Rechtlijnige mais als metafoor voor lineair
denken.
Vrijheid
De diversiteit van het leven vergroten hangt volgens Shiva
samen met het verdedigen van vrijheid. “De vrijheid van de natuur om te
evolueren in diversiteit, de vrijheid van de boeren om zaden te ruilen, de
vrijheid van de consument te weten waar eten vandaan komt.” Dat laatste valt in
simpele woorden na te vragen waar je het koopt of krijgt. Kweek je zelf, dan
kan je nog altijd terugvallen op die aloude oertaal en praten met je zaden en
plantjes.
